Centrale Raad van Beroep oordeelt: uitsluiting PGB zorgverleners van sociale zekerheid is verboden discriminatie

PERSBERICHT

Utrecht, 30 maart 2023 

PGB-werknemers die in een particulier huishouden werken, mogen niet worden uitgesloten van het recht op sociale zekerheid, zo oordeelde de Centrale Raad van Beroep vandaag. De uitspraak heeft grote gevolgen voor tienduizenden PGB-zorgverleners die momenteel geen sociaal vangnet hebben.

In 2020 stapte Carol Kollmann met steun van Bureau Clara Wichmann en de Vereniging voor Vrouw en Recht, bijgestaan door advocatenkantoor Houthoff, naar de rechter. Kollmann werkte als zorgverlener voor een oudere vrouw, die daarvoor een Persoonsgebonden Budget (PGB) kreeg. Toen de vrouw naar een verzorgingstehuis ging, kwam Kollmann zonder werk te zitten. Bij het UWV kwam zij erachter dat ze geen recht bleek te hebben op een WW-uitkering omdat zij zou vallen onder de ‘Regeling dienstverlening aan huis’.

In december 2021 oordeelde de Rechtbank Rotterdam dat Kollmann wel degelijk recht heeft op een WW-uitkering, en dat de Regeling dienstverlening aan huis ervoor zorgde dat zij werd gediscrimineerd ten opzichte van andere werknemers. Deze uitspraak is vandaag bevestigd door de hoogste rechter in zaken betreffende sociale zekerheid, de Centrale Raad van Beroep. Net als de rechtbank oordeelde de Centrale Raad dat de uitsluiting van PGB-zorgverleners van het recht op sociale zekerheid discriminatie van vrouwen vormt, aangezien ruim 95% van deze werknemers vrouw zijn, en dat hiervoor geen objectieve rechtvaardiging is.

De uitspraak van de Centrale Raad betekent dat tienduizenden PGB-zorgverleners die arbeidsongeschikt of werkloos raken, aanspraak kunnen maken op sociale zekerheidsrechten zoals de WW en WIA. De wetgever zal op dit punt de wet moeten aanpassen.

Rechtzetten discriminatie
Onder de Regeling dienstverlening aan huis vallen circa 30.000 mensen die werken voor particulieren die hun hulp en zorg betalen uit een persoonsgebonden budget. Door de Regeling zijn deze zorgverleners goedkoper dan gewone werknemers: voor hen worden geen premies, werknemersverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekering afgedragen. Omdat de overgrote meerderheid van de PGB zorgverleners vrouw is, is volgens Bureau Clara Wichmann sprake van discriminatie op grond van geslacht. Deze discriminatie werd volgens de overheid gerechtvaardigd door het willen tegengaan van zwartwerk en het stimuleren van de arbeidsmarkt voor persoonlijke dienstverlening. De Centrale Raad heeft nu uitgesproken dat dit geen objectieve rechtvaardigingsgronden zijn: “De regeling heeft verder niet het effect gehad dat de werkgelegenheid op de markt voor persoonlijke dienstverlening is bevorderd en dat illegale arbeid is voorkomen.Voor het indirecte onderscheid naar geslacht bestaat dus geen objectieve rechtvaardiging.”

Marlies Vegter, jurist, Bureau Clara Wichmann: “Door de Regeling dienstverlening aan huis worden de kosten voor zorgverlening en sociale zekerheid neergelegd bij de hoofdzakelijk vrouwelijke werknemers in deze sector.Wij zijn blij dat de rechter heeft geoordeeld dat aan deze vorm van discriminatie een einde moet worden gemaakt.”

Leontine Bijleveld, expert rechtspositie huishoudelijke werkers: “Uit deze uitspraak volgt dat het kabinet eindelijk de publiek gefinancierde zorgverleners aan huis als volwaardige werknemers moet erkennen. Nederland moet internationaalrechtelijk in de pas lopen. Dankzij de procedure van Carol Kollmann is een jarenlange strijd hiervoor met succes bekroond.”

Rechtspositie overige huishoudelijk werkers
De uitspraak heeft vooralsnog geen gevolgen voor de huishoudelijk werkers die niet op basis van een persoonsgebonden budget werken. Voor deze groep blijft de Regeling dienstverlening aan huis gelden. De Centrale Raad heeft zijn oordeel toegespitst op de groep PGB zorgverleners, die anders dan reguliere huishoudelijk werkers betaald worden uit publiek geld. Bureau Clara Wichmann en de Vereniging voor Vrouw en Recht zijn echter van mening dat de Regeling dienstverlening aan huis ook niet langer dient te worden toegepast op andere huishoudelijk werkers en dat zij ook aanspraak moeten kunnen maken op sociale zekerheid. Zij roepen het kabinet op de regeling snel helemaal af te schaffen.

Tot die tijd is het voor alle PGB-zorgverleners die een uitkering willen aanvragen, zaak om zich bij hun aanvraag te beroepen op de uitspraak van de Centrale Raad. Ook raadt Bureau Clara Wichmann aan het UWV te verzoeken om hun arbeidsverleden te registreren. Hierbij kunnen zij geholpen worden door de Vrouwenrechtswinkel in Amsterdam. De organisatie roept mensen die dit doen op om hun ervaringen te delen via info@clara-wichmann.nl.

Ook de Centrale Raad van Beroep heeft een nieuwsbericht uit doen gaan.
Het UWV heeft zes weken om beroep in cassatie in te stellen bij de Hoge Raad. Dat moet betrekking hebben op schending of verkeerde toepassing van bepalingen over werkgever, werknemer, dienstbetrekking en loon.

EINDE PERSBERICHT