Instantie

Hoge Raad der Nederlanden

Samenvatting

De man werkt als supervisor seismoloog. Hij moet om de week 24 uur per dag
bereikbaar zijn. Voor die beschikbaarheid krijgt hij een vergoeding van ƒ 10
000 per jaar. Hij bepaalt in een contract dat zijn vrouw in eerste instantie
de telefoon op zich neemt. Hij kent haar daartoe een vorstelijk salaris toe
van ƒ 40 000. Dit wordt bij haar belast tegen een laag tarief, terwijl
hijzelf dit bedrag tegen een hoog tarief kan aftrekken. Het Hof Leeuwarden
gaat ervan uit dat het aannemen van telefoontjes tot de gewone huwelijkse
plichten van de echtgenote behoort, ook als het gaat om echtelijke
assistentie bij oproepdiensten. De Hoge Raad denkt daar anders over. Bij de
vraag of het normaal is dat een vrouw bij afwezigheid van haar man aan de
telefoon gekluisterd zit, moet worden meegewogen hoe ingrijpend dit corvee
is.

Volledige tekst

1. Aanslag, bezwaar en geding voor het hof

Aan belanghebbende is voor het jaar 1992 een aanslag
inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd naar een belastbaar
inkomen van ƒ 149 053 welke aanslag, na daartegen gemaakt bezwaar, bij
uitspraak van de Inspecteur is gehandhaafd.
Belanghebbende is van de uitspraak van de Inspecteur in beroep gekomen bij
het Hof.
Het Hof heeft die uitspraak bevestigd. De uitspraak van het Hof is aan dit
arrest gehecht.

2. Geding in cassatie

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van het Hof beroep in cassatie
ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt
daarvan deel uit. De Staatssecretaris van Financiën heeft een vertoogschrift
ingediend.
Belanghebbende heeft de zaak doen toelichten door Mr. J.V. Boonacker,
advocaat te Utrecht.

3. Beoordeling van de klachten

3.1. Het Hof heeft met betrekking tot de door belanghebbende en zijn
echtgenote opgemaakte schriftelijke overeenkomst van 5 december 1991
geoordeeld dat de rol van belanghebbendes echtgenote zich beperkte tot het
aanwezig zijn en het aannemen van de telefoon bij afwezigheid van
belanghebbende en in voorkomende gevallen doorgeven van boodschappen. Dit
oordeel, waarmee het Hof niet buiten de rechtsstrijd van partijen is
getreden, berust op de aan het Hof voorbehouden uitleg van de overeenkomst.

3.2. Aan het in 3.1. vermelde oordeel heeft het Hof de gevolgtrekking
verbonden dat de verrichte werkzaamheden de wederzijdse hulp die echtgenoten
krachtens de huwelijksverhouding jegens elkander verschuldigd zijn niet te
boven gingen. Dit oordeel behoefde nadere motivering nu het Hof niets heeft
vastgesteld omtrent de tijdsduur gedurende welke belanghebbende tijdens het
geconsigneerd zijn in 1992 afwezig was. Voor zover in ’s Hofs gevolgtrekking
ligt besloten dat een aanwezigheidsverplichting als waarvan hier sprake is –
ongeacht de daarmee gemoeide werkelijke tijdsduur – de wederzijdse hulp die
echtgenoten krachtens de huwelijksverhouding jegens elkander verschuldigd
zijn nimmer te boven gaat, berust die gevolgtrekking op een onjuiste
rechtsopvatting.

3.3. Het vorenoverwogene brengt mee dat de klachten gegrond zijn. ’s Hofs
uitspraak kan niet in stand blijven. Verwijzing moet volgen.

4. Proceskosten

De Hoge Raad acht, gelet op de inhoud van het procesdossier, termen aanwezig
om ten aanzien van de proceskosten die belanghebbende in verband met het
geding in cassatie voor de onderhavige zaak redelijkerwijs heeft moeten
maken, te beslissen als hierna zal worden vermeld.

5. Beslissing

de Hoge Raad:
– vernietigt de uitspraak van het Hof;
– verwijst het geding naar het Gerechtshof te Amsterdam ter verdere
behandeling en beslissing van de zaak in meervoudige kamer met inachtneming
van dit arrest;
– veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding
in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op ƒ 2.130 voor
beroepsmatig verleende rechtsbijstand;
– gelast dat door de Staatssecretaris van Financiën aan belanghebbende wordt
vergoed het door deze ter zake van de behandeling van het beroep in cassatie
verschuldigd geworden griffierecht ten bedrage van ƒ 300.

Rechters

Mrs Stoffer, Urlings, Fleers, Pos, Beukenhorst